Anh chị em thân mến,
Tôi cảm tạ Chúa cho tôi được cử hành Thánh lễ này, khai mạc sứ vụ Phêrô trong ngày lễ trọng kính Thánh Giuse, hôn phu của Đức Trinh Nữ Maria và là bổn mạng của Giáo hội. Đây là một sự trùng hợp đầy ý nghĩa, đồng thời hôm nay cũng là ngày mừng bổn mạng của vị tiền nhiệm đáng kính của tôi: với cả tâm tình và lòng biết ơn, chúng ta hiệp thông với ngài trong lời cầu nguyện.
Tôi gửi lời chào thắm thiết đến các anh em hồng y và giám mục, các linh mục, phó tế, nam nữ tu sĩ, và tất cả anh chị em tín hữu. Tôi cám ơn quý đại diện các Giáo hội và các Cộng đoàn giáo hội khác, cũng như quý đại diện của cộng đồng Do Thái và các cộng đồng tôn giáo khác đang hiện diện nơi đây. Tôi chân thành chào quý vị đứng đầu Nhà nước và Chính phủ, quý thành viên các Đoàn đại biểu chính thức từ nhiều quốc gia khắp thế giới, các đoàn ngoại giao.
Chúng ta vừa nghe Tin Mừng: “Giuse đã làm như lời sứ thần của Chúa truyền và nhận Maria làm vợ” (Mt 1, 24). Những lời này cho thấy nhiệm vụ Thiên Chúa trao cho Thánh Giuse: ngài là vị custos, người bảo vệ. Ngài bảo vệ ai? Bảo vệ Đức Maria và Chúa Giêsu; và rồi việc bảo vệ mở rộng đến Hội Thánh, như Chân phước Gioan Phaolô II từng nhấn mạnh: “Như Thánh Giuse đã thương yêu chăm sóc Mẹ Maria và tận tuỵ nuôi dưỡng Đức Giêsu Kitô với niềm hân hoan thế nào, thì Ngài cũng coi sóc và bảo vệ Nhiệm Thể của Đức Kitô, là Giáo hội, mà Mẹ Maria là hiện thân và khuôn mẫu như thế ấy” (Tông huấn Redemptoris Custos, 1).
Thánh Giuse đã thực thi vai trò của người bảo vệ như thế nào? Ngài kín đáo, khiêm nhường và lặng lẽ, đồng thời luôn ở bên và rất mực trung tín, kể cả những khi cảm thấy khó hiểu. Từ lúc đính hôn với Đức Maria đến khi tìm thấy Chúa Giêsu, lúc đó 12 tuổi, trong Đền thờ, Thánh Giuse luôn hết lòng thương yêu săn sóc hai Đấng. Là chồng của Đức Maria, ngài luôn ở bên Mẹ khi vui lúc buồn, trên đường về Bêlem trong cuộc kiểm tra nhân khẩu và trải qua thời khắc lo lắng và vui mừng khi Mẹ sinh Chúa Giêsu. Thánh Giuse hiện diện trong cuộc lên đường trốn sang Ai Cập đầy kịch tính và lúc sốt ruột tìm con trong Đền thờ; rồi tiếp đến là cuộc sống hằng ngày của gia đình Nazareth, tại xưởng mộc ngài dạy nghề cho Chúa Giêsu.
Thánh Giuse đáp lại lời mời gọi làm người che chở Đức Maria, Chúa Giêsu và Hội Thánh như thế nào? Ngài đã đáp lại bằng chăm chú lắng nghe Thiên Chúa, mở lòng trước những dấu chỉ Thiên Chúa đang hiện diện và đón nhận chương trình của Chúa, không theo ý mình. Đó cũng là yêu cầu của Chúa đối với Đavid mà chúng ta được nghe trong Bài đọc I. Thiên Chúa không muốn căn nhà do con người dựng nên nhưng muốn con người trung tín với Lời Chúa, với kế hoạch của Chúa. Thiên Chúa đích thân xây nhà bằng những viên đá sống động, được Thần khí của Ngài in dấu.
Thánh Giuse là “Đấng bảo vệ” bởi Ngài biết lắng nghe Lời Chúa và để mình được ý Chúa dẫn dắt, chính vì thế, Ngài càng nhạy cảm hơn đối với những ai được trao phó cho Ngài che chở. Thánh Giuse nhìn mọi sự một cách thực tế, quan tâm đến mọi việc xảy ra chung quanh và đưa ra những quyết định khôn ngoan nhất.
Anh chị em thân mến, chúng ta học nơi Thánh Giuse sự sẵn sàng và sẵn lòng đáp lại tiếng Chúa gọi, đồng thời thấy được chính Đức Kitô là trung tâm ơn gọi của Kitô hữu! Chúng ta hãy gìn giữ Đức Kitô trong đời mình để có thể bảo vệ mọi người khác, bảo vệ mọi công trình tạo dựng!
Tuy nhiên, ơn gọi làm “người coi sóc” không chỉ liên quan đến Kitô hữu, mà còn hết thảy mọi người, bởi ơn gọi đó trước hết có chiều kích nhân văn. Đó là việc bảo vệ toàn thể công trình tạo dựng, vẻ đẹp của thế giới đã được dựng nên, như sách Khởi nguyên đã nói và như Thánh Phanxicô đã cho chúng ta thấy. Đó là sự tôn trọng mọi thụ tạo của Chúa và môi trường chúng ta đang sống. Đó là việc bảo vệ mọi người, thể hiện mối quan tâm thương yêu đối với từng người và mọi người, nhất là trẻ em, người già, những người thiếu thốn, những người ít được chúng ta lưu tâm. Đó là săn sóc nhau trong gia đình: trước tiên vợ chồng phải bảo vệ nhau, rồi cha mẹ săn sóc con cái, con cái săn sóc nhau, đồng thời bảo vệ cha mẹ. Đó là việc xây dựng tình bạn chân thành, qua đó chúng ta bảo vệ nhau trong sự thật, lòng tôn trọng và điều thiện. Nói cho cùng, mọi sự đều được trao phó cho chúng ta coi sóc và mọi người chúng ta đều gánh trách nhiệm đó. Hãy làm người gìn giữ các ơn Chúa ban!
Nếu không chu toàn trách nhiệm này, không săn sóc công trình Chúa đã dựng nên, săn sóc anh chị em mình, đó chính là con đường đưa đến hủy hoại và trái tim sẽ ra chai đá. Thật đáng buồn, thời nào cũng có những ông vua “Hêrôđê” với mưu đồ sát nhân, tàn phá, hủy hoại gương mặt con người, nam và nữ.
Tôi xin quý vị hữu trách trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội và mọi người nam nữ thành tâm thiện chí, chúng ta hãy là những “người bảo vệ” công trình tạo dựng, bảo vệ chương trình Chúa đã ghi vào thiên nhiên, bảo vệ tha nhân và môi trường. Chúng ta không cho phép những dấu chỉ của sự hủy diệt và sự chết được đồng hành cùng sự tiến bộ trong thế giới này! Như để làm “người bảo vệ”, chúng ta cũng phải coi sóc chính bản thân mình! Đừng quên chính lòng hận thù, tham vọng và kiêu căng đang làm hoen ố cuộc sống chúng ta! Là người bảo vệ, cũng có nghĩa là phải coi sóc những xúc cảm của mình, lưu tâm đến trái tim mình, bởi chúng là nơi sinh ra thiện và ác, những ý muốn xây dựng và hủy hoại! Chúng ta đừng sợ sống tốt lành, hiền hòa!
Đến đây tôi muốn nói thêm: để săn sóc, bảo vệ cần phải sống tốt lành, hiền hòa. Trong các sách Phúc âm, Thánh Giuse xuất hiện như một người mạnh mẽ, can đảm, một người lao động, nhưng chúng ta thấy trái tim Ngài dịu dàng biết bao. Sự hiền lành không phải là đức tính của kẻ yếu nhưng thực sự là dấu chỉ của một tinh thần mạnh mẽ và khả năng biết quan tâm, đồng cảm, thật sự mở lòng với tha nhân và cho tình thương yêu.
Chúng ta đừng sợ sống tốt lành, hiền hòa!
Hôm nay, cùng với việc mừng kính Thánh Giuse, chúng ta cùng nhau cử hành việc khai mạc sứ vụ của tân Giám mục Rôma, người kế vị Thánh Phêrô, cũng có liên quan nhất định đến quyền hành. Chắc chắn Chúa Giêsu Kitô đã ban quyền cho Phêrô, nhưng đó là loại quyền gì? Tiếp theo ba câu Chúa Giêsu hỏi Phêrô về lòng yêu mến, là ba lệnh truyền: hãy chăn các chiên con của Thầy, hãy chăn các chiên mẹ của Thầy. Chúng ta đừng bao giờ quên quyền hành đích thực chính là phục vụ, và khi thực thi quyền, Giáo hoàng phải luôn tiến sâu hơn nữa vào chính sự phục vụ đã lên đến tột đỉnh ngời sáng trên Thập giá. Ngài phải được thôi thúc bởi sự phục vụ trung thành, cụ thể và khiêm hạ mang dấu ấn của Thánh Giuse, và giống như Thánh Giuse, giáo hoàng cũng phải dang rộng đôi tay bảo vệ dân Chúa và dịu dàng trìu mến đón lấy toàn thể nhân loại, nhất là những người cùng khổ, yếu đuối nhất, những người thấp cổ bé miệng, những người đã được Thánh Matthêu nêu ra trong ngày chung thẩm xét xử dựa trên tình yêu: người đói khát, khách lạ, trần trụi, đau ốm và chịu lao tù (x. Mt 25, 31-46). Chỉ những ai đem lòng thương yêu mới có thể biết che chở!
Trong Bài đọc II, Thánh Phaolô nói về Abraham, người “vẫn hy vọng trong cảnh rất thất vọng, ông đã tin” (Rm 4, 18). Hy vọng trong cảnh rất thất vọng! Ngày nay cũng vậy, giữa bao nhiêu bóng tối, chúng ta cần được thấy ánh sáng hy vọng và cần có những người, nam và nữ, mang hy vọng đến cho mọi người. Bảo vệ công trình tạo dựng, bảo vệ mọi người nam nữ, nhìn mọi người bằng đôi mắt dịu dàng và thương yêu, là mở ra chân trời hy vọng, là để cho tia sáng chiếu xuyên qua những đám mây dày đặc!
Đối với những người có lòng tin, người Kitô hữu chúng ta, cũng như Abraham, như Thánh Giuse, niềm hy vọng chúng ta cưu mang vốn hướng đến chân trời của Thiên Chúa, Đấng đã mặc khải cho chúng ta nơi Đức Kitô. Đó là niềm hy vọng được xây trên đá tảng là Thiên Chúa.
Bảo vệ Chúa Giêsu và Mẹ Maria, bảo vệ toàn bộ công trình tạo dựng, bảo vệ từng con người, đặc biệt người nghèo khổ cùng cực, bảo vệ chính chúng ta: đó là việc phục vụ mà Giám mục Rôma được kêu gọi phải chu toàn, và tất cả chúng ta cũng được kêu gọi để làm cho ngôi sao hy vọng rực sáng. Chúng ta hãy đem tình yêu bảo vệ tất cả những gì Chúa đã ban cho chúng ta!
Nhờ lời chuyển cầu của Đức Trinh nữ Maria, Thánh Giuse, Thánh Phêrô và Phaolô, Thánh Phanxicô, tôi nài xin Chúa Thánh Thần đồng hành với tôi trên đường sứ vụ, và xin tất cả anh chị em cầu nguyện cho tôi! Amen.